Варыянт 1
ЧасткаА
А1. Адзначце словы, у якіх намесцы пропуску трэба пісаць літару э:
1) ш_птаць; 4) р_дкалессе;
2) кзамен; 5) інж_нер.
3) літ_ратура;
А2. Адзначце словы (прыклады), у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару е:
1) в_лічыня; 4) б_з назвы;
2) м_тафара; 5) в_ршыня.
3) жыцц_радасны;
АЗ. Адзначце словы (прыклады), у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару ў(нескладовае):
1) над _змежкам; 4) публіцыстыка ладзіміра Гніламёдава;
2) калёкві_м; 5) песні-_спаміны.
3) ня стойліва;
А4. Адзначце словы, у якіх на месцы пропуску трэба пісаць літару ь:
1) сям_я; 4) голуб_;
2) павіл_ён; 5) кур ер.
3) восен_скі;
А5. Адзначце правільна напісаныя словы:
1) збожжа; 4) рассмяшыць
2) каллектыў; 5) адзінаццаць
3) падкрэсленныя;
А6. Адзначце правільна напісаныя словы:
1) аткласці; 4) спаборніцтва
2) студэнтскі; 5) посны
3) даследчык;
А7. Адзначце словы, якія маюць канчатак
1) павіншаваўшы; 4) злёгку
2) вецер; 5) лінейка
3) вяртаюся;
А8. Адзначце абстрактныя назоўнікі:
1) навальніца; 4) гераізм
2) задаволенасць; 5) вярба
3) цярпенне;
А9. Адзначце словы, якія трэба пісаць праз злучок:
1) (глеба) аднаўленне; 4) (стэрэа) гук;
2) (супер) мадэль; 5) (урач) тэрапеўт.
3) (паў) Салігорска;
А10. Сярод пранумараваных у сказе слоў вызначце прыметнікі. Адзначце нумары гэтых слоў:
Сяджу ў квартале маладзенькіх бярозак, ствалы якіх быццам некім 1выраўнены, і разумею: люблю 2нашы 3шматлікія лясы не толькі за тое, што яны 4прыветныя, духмяныя, але і за тое, што няма ў іх аднатоннасці, бо, куды ні кінеш позірк, перад табою зусім іншы, 5непадобны на папярэдні, пейзаж, і кожны выклікае захапленне.
А11. Адзначце словы, якія трэба пісаць разам:
1) (інша) моўны; 4) (сардэчна)сасудзісты
2) (добра) сумленны; 5) (ружова)бэзавы
3) (пяці) працэнтны;
А12. Адзначце характарыстыкі, якія адпавядаюць выдзеленаму ў сказе дзеяслову:
Як зіхаціць калядны снег, як зорка туліцца да зоркі, «і волен лёгкіх санак бег» мне ў іхняй чуецца гаворцы.
1) I спражэння; 4) абвеснага ладу;
2) закончанага трывання; 5) ужыты ў форме 3-й асобы адзіночнага ліку.
3) зваротны;
А13. Адзначце дзеясловы, якія ў форме 2-й асобы множнага ліку цяперашняга часу напісаны правільна:
1) спрабуеце; 4) плывяце;
2) выбіраяце; 5) уцякаяце.
3) замыкаеце;
А14. Адзначце словазлучэнні, у якіх выдзеленыя словы трэба пісаць разам:
1) выйшла (па) мойму; 4) перасяліцца (на) зусім;
2) колькі (небудзь)часу; 5) прыбаўляць (па) трошку.
3) (там) сямрасці;
А15. Адзначце прыклады, у якіх не, ні з выдзеленымі словамі трэба пісаць асобна:
1) тавары (не) закуплены; 4) (не) дачакаўшысяаўтобуса;
2) дзе б (ні) ўбачыў; 5) (не) праверанаяработа.
3) (ні) дзене спыніўся;
А16. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) ужываецца не:
1) Коцяцца пад лёгкім павевам ветру зялёныя хвалі жыта, і няма ім __ канца __ краю.
2) Чалавек павінен сёння клапаціцца пра чыстую ваду — багацце, без якога _ выжыць.
3) Калі б __ прыйшлі вы, сябры мае, заўсёды жаданымі будзеце.
4) Я не мог __ наведаць бацькоў на Вялікдзень.
5) Сумна ў лесе, сумна ў садзе:__ спявае,___ вітае нас песняй звонкай салавей.
А17. Адзначце прыклады, у якіх прыметнік правільна дапасаваны да назоўніка:
1) два сініх аўтамабілі; 4) чырвоны вагон-цыстэрна;
2) будучая канструктар Таццяна; 5) залатая медаль.
3) даведачнае бюро;
А18. Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя словы (слова) —выказнікі (выказнік):
1) Услаўленамногімі паэтаміты, мая Радзіма.
2) Пясок ля возера цёплы, лагодны, і мы доўга гулялі босымі.
3) Блакітны падснежнік пяшчотна зацвіў.
4) Вучыццаўтэхнікуме Максіму было цікава.
5) Паясы, вядома, нашы продкі лічылі амаль галоўнай аздобай вопраткі.
А19. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба абавязкова паставіць працяжнік:
1) Елка, можна сказаць,__ музычнае дрэва, бо з яе драўніны вырабляюць скрыпкі.
2) Зёлкі__ невычэрпная крыніцаздароўя.
3) Цемень__ хоць вока выкалі.
4) Берагчы перададзенае ў спадчыну_ не стаць ніколі жабраком.
5) Натхненне, ты__ кропелька заўжды, а не струмень.
А20. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску:
1) Мы любім нябёсы__ і сонца, і зоры над роднай зямлёй.
2) На густых_ прыдарожных кустах ззяла, пералівалася ўсімі колерамі вясёлкі раса.
3) Не травою хваліся_ а сенам.
4) Зрэдку то ў адным_ то ў другім месцы нясмела пасвіствалі птушачкі.
5) Вопыт набываецца доўгімі гадамі_ і рупнай працай.
А21. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):
1) Мурашоў усе ведаюць_ як самых упартых працаўнікоў лесу.
2) Драўляная хата мая_ нібы дрэва__ ў зямлю каранямі ўрасла.
3) Лета_ нібыта дзьмула ў свісцёлку, восень, здаецца, грае на дудзе.
4) Заўсёды голас мамін_ што малітва ў храме.
5) На дол злятае лісце жоўтае_ быццам медзь, каб дрэвы новаю вясною маглі зноў зелянець.
А22. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць коску (коскі):
1) Рукамі стваральніка, ведаю, стануць__ прывучаныя да працы з маленства__ рукі.
2) Звярнуўшы з дарогі__ і стаўшы на лыжы, мы з малодшым братам, не спяшаючыся, пайшлі па свежым, пульхным снезе.
3) Характар чалавека шліфуе рэальнае жыццё_ шматграннае, поўнае.
4) У сярэдзіне XIXстагоддзя перастала існаваць__ пакінуўшы нам, нашчадкам, казачныя паясы-вясёлкі__Слуцкая персіярня.
5) Слімак__ ці смоўж__ мае ракавіну і рухаецца вельмі марудна.
А23. Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў трэба паставіць коскі:
1) Перад ад'ездам_ сыночкі__ спыніцеся за веснічкамі, паглядзіце на хату, на сад свой і добра запомніце ўсё.
2) Сяло Прывалка__ ў свой час тут здымалі фільм «Рудабельская рэспубліка»__ было вялікае, мела з дзясятак вуліц.
3) Жыццё__ на маю думку__ рэч складаная.
4) Жанчына ішла па кладцы асцярожна, баючыся__ відаць__ паслізнуцца.
5) Пойма Бярэзіны ў час паводкі__ здавалася__ велізарным морам.
А24. Адзначце складаназлучаныя сказы, паміж часткамі якіх трэба паставіць коску:
1) То, трапечучы крыльцамі, узнімаліся жаўранкі ўверх то каменем падалі яны ў траву.
2) Дуб першы раз цвіце праз сорак ці пяцьдзясят гадоў і лічыцца гэта дрэва маладым нават у стагадовым узросце.
3) Людна і шумна.
4) Няхай новыя нас вабяцьдалягляды і душа замірае ад новых прыемных уражанняў.
5) Людзі парашут прыдумалі ў дваццатым стагоддзі а дзьмухаўцы з ім жывуць ужо мільёны гадоў.
А25. Адзначце складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць коску:
1) Гавораць, што__ як толькі прыгравае вясновае сонейка, выходзіць злесу, горда трымаючы каранаваную галаву, прыгожы алень ды накіроўваецца да ракі Лань.
2) Малая радзіма для мяне — гэта тое невялікае месца на планеце Зямля, дзе я нарадзіўся___ і да якога ўсім сэрцам прывязаны.
3) Даследчыкі Нагайскага ўніверсітэта распрацавалі шарыкавую ручку__ якая запамінае ўсё, што ёю пішуць.
4) Хлебу_ які здабываеіша цяжка, самы наш нізкі паклон.
5) Ніяк не можа быць на сэрцы лёд__ калі такая ў голасе лагода.
А26. Адзначце бяззлучнікавыя складаныя сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць працяжнік:
1) Дажджлівы дзень на Пакровы__ летам пчолы збяруць багата мёду.
2) Пасажыр папрасіў спыніцца__ шафёр яго не пачуў.
3) На шэрую зямлю сыплецца першы снег___ ён ціха кладзецца на стрэхі, двары і загоны.
4) Сена не паспелі згрэбці__ перашкодзілі дажджы.
5) Дзятлы заняты звычайнай работай__ яны шукаюць пад карой на абед насякомых.
А27. Адзначце нумары пропускаў, на месцы якіх трэба паставіць коску:
Кажуць1_ што па пройдзенай дарозе лёгка ісці, але той2___ хто імкнецца сказаць сваё слова ў мастацтва, абавязкова павінен знайсці няходжаную сцежку3___па якой упэўнена можна крочыць, і яе __Валерый Славук знайшоў4__ ён расказвае казкі, ды не словамі, а графічнымі аркушамі ці кніжнымі ілюстрацыямі, якія вылучаюцца своеасаблівым почыркам5_ і якія нізавошта не зблытаеш з іншымі.
А28. Адзначце сцверджанні, якія адпавядаюць сказу з простай мовай:
«Даўно павырасталі дзеці», — адказаў на маё пытанне спадарожнік і дадаў — «Раз 'ехаліся хто куды, але нас з жонкай, дзякуй Богу, не забываюць, наведваюць часта, дапамагаюць».
1) Простая мова няправільна заключана ў двукоссе;
2) у сказе адсутнічае знак прыпынку — кропка;
3) у сказе адсутнічае знак прыпынку — працяжнік;
4) у сказе адсутнічае знак прыпынку — коска;
5) у сказе адсутнічае знак прыпынку — двукроп'е.
А29. Адзначце сцверджанні, якія характарызуюць абедзве часціны мовы - прыслоўе радасна і прыметнік гняды:
1) адносяцца да разраду якасныя;
2) змяняюцца па склонах;
3) самастойныя часціны мовы;
4) змяняюцца па ліках;
5) маюцьформу (формы) ступені (ступеней) параўнання.
Тэкст да заданняў АЗО—А32, В1, ВЗ, В5, В7, В8
(1) Уладзік ду.маў, што чакаць баброў яму прыйдзецца доўга, але, прыжмурыўшы толькі на хвілінку вочы, па-чуў, як нешта грымнула, нібы з пушкі, ірванула так, аж у вушах заклала. (2) Хлопец зірнуў на рэчку: рэчка была ўся ў зіхатлівых ад месячнага святла сцежках, і на гэтых сцежках у золаце і срэбры купаліся гаспадары ракі — цэлае сямейства баброў. (3) Яны і самі былі як адлітыя з пачэрненага серабра ды золата. (4) «Вось дзівакі!» — засмяяўся хлопец.
(5) 1Дзіўныя бабры то цугам праносіліся па 2брыльянцістых сцежках ракі, разразаючы 3плынь, як 4мяккую скібу хлеба, то 5малыя акружалі старога бабра, як унукі сівога дзеда, і, учапіўшыся ў яго, павісалі хто на хвасце, хто на загрыўку, хто збоку. (6) Стары бабёр свечкай уставаў з вады, адбіваўся, а бабрыха ўбаку, здавалася, па-смейвалася і з малых, і са старога. (7) І вось бабёр не вытрымаў: аднаму мусіў даць у каршэнь. другому па вуху, трэцяму выспятка, а сам — сальта-мартале. (8) У гэты момант Уладзік спалохаўся, бо калі ўрэзаў па вадзе бабёр хвастом-лапацінаю, то нават дубы каля рэчкі ўгнуліся. (9) Пасля акрабатычнага скачка бабра настала незвычайная цішыня, здавалася, нікога і не было тут. (10) Але ўжо праз некалькі хвілін на вадзе зноў паявіліся падобныя на вадалазаў-падводнікаў бабры. (11) Пярэднія лапкі ў гэтых вадалазаў-падводнікаў былі складзены на грудзях, мысы выцягнуты ўперад.
(12) «Цырк, ды і годзе», — дзівіўся Уладзік, назіраючы за тым, як смешна бабры перабіралі лапкамі, моршчылі мыскі, варушылі вусікамі, разразалі на дзве часткі ваду, якая доўга не сыходзілася, захоўваючы іх след.
АЗО. Адзначце правільна ўтвораныя ад асновы дзеяслова, падкрэсленага ў 7-м сказе, дзеепрыметнік і дзеепрыслоўе.
1) даўшы; 4)дадзяны;
2) дадзены; 5) дадзенны.
3) даючы;
А31. 3 пранумараваных у 5-м сказе слоў выберыце тыя, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае. Адзначце нумары гэтых слоў.
А32. Адзначце лексічныя характарыстыкі, якія адпавядаюць падкрэсленаму ў 9-м сказе лову:
1) сінонімам з'яўляецца слова выключна;
2) паронімам з'яўляецца слова надзвычайны;
3) антонімам з'яўляецца слова звычаёвы;
4) ужыты ў прамым значэнні;
5) мнагазначнае.
ЧасткаВ
В1. Запішыце падкрэслены ў 5-м сказе назоўнік у форме множнаг ліку назоўнага склону.
В2. Устанавіц еадпаведнасць паміж падкрэсленымі ў сказах словамі і іх характарыстыкамі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ў вогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.
А. Нізаштонезабуду, штоясынхлебароба.
|
1. Прыслоўе.
|
Б. Жьшьпачыёйсцімерцынеўмею.
|
2. Напісаназпамылкай.
|
В. Купалле—адзінзсамыхпрыгожыхязычніцкіхабрадаў,
|
3. Падпарадкавальнызлучнік.
|
якізахаваўсяданашагачасу.
|
4. Адноснызайменнік.
|
Г. Кабшчаслівымбыць, трэбанетолькісябе, аідругіхлю-біць.
|
5. Немае формыназоўнагасклону.
|
В3.Вызначце спосаб утварэння падкрэсленагаў 1-м сказе слова. Адказ запішыце ў форме назоўнага склону.
В4.Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі ў сказах спалучэннямі слоў і іх характарыстыкамі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.
А. Колькі ж, так бы мовіць, маленькіх тайн у птушынай размове!
Б. Не люблю гаварыць пра тое, чаго не бачыў ва ўласных вачах.
В. «Пірагі — на славу!» — хвалілі госці гаспадыню.
Г. Гульняў жмуркі дзецям асабліва падабалася.
- Свабоднае словазлучэнне.
- Фразеалагізм, які мае значэнне 'скрытыя дзея-інні, утойванне чаго-небудзь ад каго-небудзь'.
- Фразеалагізм, які мае сінонім так сказаць.
- Няправільна паводле свайго значэння ўжыты фразеалагізм.
- Фразеалагізм, якіўсказевыконваеролювыказ-ніка.
В5. Знайдзіце ў 9-м сказе слова, якое з'яўляецца вытворнай службовай часцінай мовы. Выпішыце гэта слова.
В6. Устанавіце адпаведнасць паміж сказамі і іх відам. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць невыкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5ВЗГ4.
А. Далёкаемянезаўсёдыпрыцягвае.
|
1. Двухсастаўны, развіты.
|
Б. Звіні, крыніца-жывіца, зімойілетамнезмаўкай!
|
2. Двухсастаўны, неразвіты.
|
В. Пачуццістанавілісямоцнымі, глыбокімі.
|
3. Назыўны, развіты.
|
Г. Пісьмо сына.
|
4. Безасабовы.
|
|
5. Пэўна-асабовы.
|
В7. Сярод сказаў 8—12 знайдзіце сказ, звязаны з папярэднім пры дапамозе займенніка і лексічнага паўтору. Нумар сказа запішыце лічбай (лічбамі). Напрыклад: 10.
В8. Вызначце стыль і тып тэксту. Адказ запішыце лічбай. Напрыклад: 1: 1) афіцыйна-дзелавы; апісанне;
2) мастацкі; апісанне з элементамі апавядання;
3) мастацкі; апавяданне з элементамі разважання;
4) публіцыстычны; апісанне з элементамі апавядання;
5) публіцыстычны; апавяданне з элементамі апісання.
спаборніцтва
спаборніцтва
раскрыть » / « свернуть